વિશ્વ પર્યાવરણ દિવસ
==========
==========
આજે વિશ્વના ખૂણે ખૂણે એક ઝુંબેશ ઉપડશે અને એક દિવસના તાજપેશીની જેમ આસપાસના, ગામના પાદરના, ચોકના, સોસાયટીના, સિટિના કે મેટ્રો-સિટીના, દેશના હજારો એન્જિયોના અને રાજકારણીઓથી માંડીને અનેક ઓફિસર્સ કક્ષાના લોકો ગાઇ વગાડીને બાળકોની સામે અને દુનિયાની સામે મજાની પ્રવૃતિઓનો ડોળ કરશે, ફોટા અપલોડ કરશે, ઇન્ટરવ્યુમાં સુફિયાણી સલાહો દેશે, વાતો કરશે અને થોડી જ મિનિટોમાં પોતે કરેલી વાત કે પ્રવૃતિનું ઉલ્લંઘન કરતા નજરે ચડશે. કડવી પણ વાસ્તવિકતા એ જ છે કે પૃથ્વી પરનો સૌથી સમજુ અને બુદ્ધિશાળી જીવ માનવ જ સૃષ્ટિના નિકંદન માટે દરેક ડગલે જવાબદાર છે.
આપણે એક એવી દુનિયા બનાવી બેઠા છીએ કે જેમાં સિમેન્ટથી બંધાયેલી દિવાલ તરત મળી આવશે પણ વૃક્ષની હારમાળા જાણે ચિત્રોમાં જ રહી ગઇ. પ્રિય લેખક ગુણવંત શાહે વર્ષો પહેલાં લખેલ પુસ્તક બત્રીસે કોઠા દિવામાં વડોદરા માટે એક મજાનું ક્વોટ લખેલું કે જે એક સમયે સો ટકા સાચું હતું, અને કેટલેક અંશે આજે પણ છે જ ! “વડોદરા એટલે વડનું નગર તો ખરું જ પણ ખરા અર્થમાં વડોદરા એટલે આસોપાલવની નગરી.” અરે ! આજે પણ મને મારી સ્કુલ લાઇફના એ દિવસો યાદ છે કે જ્યારે સહયોગમાંથી ચાલીને (એકાદ કિમી) ઘરે આવતાં ત્યારે ભાગ્યે જ કોઇ ઘરની એવી કમ્પાઉન્ડ વોલ મળતી જેમાં આસોપાલવાની હારમાળા ન હોય ! અલકાપુરીનું પ્રત્યેક ઘર આસોપાલવની હારમાળાથી સજેલું જ રહેતું...આને આશોપાલવનો કે વડોદરાનો કોનો વૈભવ ગણવો? દરેક વૃક્ષનો પોતાનો એક પોતિકો વૈભવ હોય છે. પણ જ્યારે એક વૃક્ષ પડે છે ત્યારે માનવને થતી એની વેદના કેવી હોય એ જો એક કવિની નજરે જોવું હોય તો વર્ષો પહેલાનો રાજેશ રેડ્ડીનો એ શૅર યાદ કરવો પડે કે
“ યું તો આંધીયો મેં એક સજર ચલા ગયા,
લેકિન ન જાને કિતને પરિંદો કા ઘર ચલા ગયા.”
ચુંદડી કે સાડીની મન્નતથી બંધાઇને રહેતું કોઇ પુજનીય વૃક્ષ વર્ષો સુધી એમ જ કાળજી પામતું રહેશે, પણ બાજુમાં એ જ કુળનું બીજુ વૃક્ષ હશે તો એની કોઇ દરકાર નહી લેવાતી હોય. અરે, એનું અસ્તિત્વ ટકી રહ્યું હોય એ પણ એના નસીબ જ ગણવા પડે.આજે વટ સાવિત્રી નો દિવસ પણ છે અને ઘણી સ્ત્રીઓ આજે વડની પૂજા કરશે અને વડ ખરા અર્થમાં પૂજનીય બનશે ! પણ બાકીનાનું શું? વર્ષોથી માનવજાત કોઇને કોઇ કારણે સતત વૃક્ષોનું નિકંદન કાઢતી જ રહી છે. અને ચારેકોર સિમેન્ટના જંગલો ઉભા થતા જ જાય છે. આજે પણ જો કોઇ શહેરના નાકે ઉભેલા થોડા વૃક્ષનો વૈભવ જોવા મળે તો એનું આયુષ્ય કેટલું ? એટલું જ કે જ્યાં સુધી એ જગ્યા પર કોઇ ધનવાન બિલ્ડરની નજર ન પડે ! અને આજે નહી તો કાલે કોઇ બિલ્ડરની નજર એ જગ્યાને ચોક્ક્સ ભરખી જશે.
પોતાના ઘરની પ્લિંથ ઉંચી લેવા માટે ગમે તે ભોગે ક્યાંયથી પણ માટી મેળવી લેતા માણસને જોવું છું ત્યારે એક જ વિચાર આવે છે કે પૃથ્વીના દરેક ખૂણે સૌથી સામન્ય ગણાતી સૌથી મોટી અસામાન્ય વાત એટલે જમીનનું પ્રતિક્ષણ થાતું ધોવાણ અને ખનન ! આ વાત એ મનુષ્યને જરાય ખલેલ નહી પહોંચાડતી હોય !
લોકડાઉને હવા, પાણી અને વન્યજીવોને મોકળાશ આપી અને અનેક ફેરફારો દેખાયા, પણ અનલોકિંગે જાણે પાછા હતા ત્યાંને ત્યાં જ પહોંચી જવાનું આમંત્રણ આપી દીધું. યુરોપિય રાષ્ટ્રો આવનારા દસ-વિસ વર્ષમાં પોતાના દેશને કાર્બન ફ્રી કરવા માટેના પગલા ભરી રહ્યા છે અને આપણે તો પ્લાસ્ટિક મુક્ત થવામાં પણ હાંફી ગયા. જાહેરખબરો અને જાહેરાતો પાછળ એમ જ કરોડો વેડફીને હતા ત્યાં ને ત્યાં જ ઉભા રહ્યાં. એના કરતાં આટલા રૂપિયા ચોક્ક્સ રિસર્ચ પાછળ વાપરીને કંઇક નવું ચોક્ક્સ શોધી શકાયું હોત !
બાકી હું તો એ દિવસોની પ્રતિક્ષા કરું છું કે જ્યારે કોઇ પણ સમાજ કે દેશમાં પર્યાવરણની કાળજી રાખીને જીવાતું પ્રત્યેક પગલું જ ખરો સ્ટેટસ સિમ્બોલ ગણાતો હોય. અને એને અનુસરનારા એક અલગ જ માન-સન્નમાન મેળવતા હોય. એ જ સાચી જીત હશે અને એ જ સાચું જીવન હશે. બાકી આવી 5 જૂન તો દર વર્ષે આવશે અને બોલી વગાડીને તાયફાઓ થતા રહેશે.
આ બધાની વચ્ચે જે આખું વર્ષ ચોક્ક્સ મહેનત અને લગનથી વૃક્ષો માટે કે પર્યાવરણ માટે કંઇક ચુપચાપ કરી જાય છે અને એવા કેટલાક કે જે સતત આખું વર્ષ ચારેબાજુ પર્યાવરણ માટે કે એક વૃક્ષ ક્યાંક કપાઇ ન જાય એ માટે સતત સજાગ રહે છે અને ફાઇટ કરે છે એ જાગૃત નાગરીકોને જ ખરેખર આજનો દિવસ ઉજવવાનો હક્ક છે. એમને ખરા દિલથી Happy World Environment Day. બાકી તમ-તમારે તાયફાઓ ફટ્કાર્યે રાખો, હમ નહી સુધરેંગે !!!!!!
અને જો ખરા અર્થમાં દિવસને સાર્થક કરવો જ હોય તો કરો નાની પણ મક્કમ શરૂઆત જે આવતીકાલને અને ભવિષ્યને બદલવા સક્ષમ હોય. એ નાની શરૂઆત આવતી 5 જૂને ઘણી મોટી લાગશે. બોલો છે હિંમત !!!!!!
પોતાના ઘરની પ્લિંથ ઉંચી લેવા માટે ગમે તે ભોગે ક્યાંયથી પણ માટી મેળવી લેતા માણસને જોવું છું ત્યારે એક જ વિચાર આવે છે કે પૃથ્વીના દરેક ખૂણે સૌથી સામન્ય ગણાતી સૌથી મોટી અસામાન્ય વાત એટલે જમીનનું પ્રતિક્ષણ થાતું ધોવાણ અને ખનન ! આ વાત એ મનુષ્યને જરાય ખલેલ નહી પહોંચાડતી હોય !
લોકડાઉને હવા, પાણી અને વન્યજીવોને મોકળાશ આપી અને અનેક ફેરફારો દેખાયા, પણ અનલોકિંગે જાણે પાછા હતા ત્યાંને ત્યાં જ પહોંચી જવાનું આમંત્રણ આપી દીધું. યુરોપિય રાષ્ટ્રો આવનારા દસ-વિસ વર્ષમાં પોતાના દેશને કાર્બન ફ્રી કરવા માટેના પગલા ભરી રહ્યા છે અને આપણે તો પ્લાસ્ટિક મુક્ત થવામાં પણ હાંફી ગયા. જાહેરખબરો અને જાહેરાતો પાછળ એમ જ કરોડો વેડફીને હતા ત્યાં ને ત્યાં જ ઉભા રહ્યાં. એના કરતાં આટલા રૂપિયા ચોક્ક્સ રિસર્ચ પાછળ વાપરીને કંઇક નવું ચોક્ક્સ શોધી શકાયું હોત !
બાકી હું તો એ દિવસોની પ્રતિક્ષા કરું છું કે જ્યારે કોઇ પણ સમાજ કે દેશમાં પર્યાવરણની કાળજી રાખીને જીવાતું પ્રત્યેક પગલું જ ખરો સ્ટેટસ સિમ્બોલ ગણાતો હોય. અને એને અનુસરનારા એક અલગ જ માન-સન્નમાન મેળવતા હોય. એ જ સાચી જીત હશે અને એ જ સાચું જીવન હશે. બાકી આવી 5 જૂન તો દર વર્ષે આવશે અને બોલી વગાડીને તાયફાઓ થતા રહેશે.
આ બધાની વચ્ચે જે આખું વર્ષ ચોક્ક્સ મહેનત અને લગનથી વૃક્ષો માટે કે પર્યાવરણ માટે કંઇક ચુપચાપ કરી જાય છે અને એવા કેટલાક કે જે સતત આખું વર્ષ ચારેબાજુ પર્યાવરણ માટે કે એક વૃક્ષ ક્યાંક કપાઇ ન જાય એ માટે સતત સજાગ રહે છે અને ફાઇટ કરે છે એ જાગૃત નાગરીકોને જ ખરેખર આજનો દિવસ ઉજવવાનો હક્ક છે. એમને ખરા દિલથી Happy World Environment Day. બાકી તમ-તમારે તાયફાઓ ફટ્કાર્યે રાખો, હમ નહી સુધરેંગે !!!!!!
અને જો ખરા અર્થમાં દિવસને સાર્થક કરવો જ હોય તો કરો નાની પણ મક્કમ શરૂઆત જે આવતીકાલને અને ભવિષ્યને બદલવા સક્ષમ હોય. એ નાની શરૂઆત આવતી 5 જૂને ઘણી મોટી લાગશે. બોલો છે હિંમત !!!!!!
ટિપ્પણીઓ નથી:
ટિપ્પણી પોસ્ટ કરો